آیا سرطان ریه ارثی است

آیا سرطان ریه ارثی است

هنوز که هنوز است دانشمندان به طور دقیق نمی دانند که چه چیزی منجر به سرطان ریه در هر فردی می شود. یک نفر با سابقه ی 50 سال مصرف انواع مواد مخدر و سیگار هیچ مشکلی ندارد و دیگری بدون این که لب به دخانیات بزند یا ورزش را کنار بگذارد، به سرطان ریه مبتلا می شود.

اما در هر صورت عواملی هم وجود دارند که می توانند ریسک ابتلا به سرطان ریه را افرایش دهند و منجر به سرطانی شدن سلول ها شوند.

قبل از این که به نقش مهم ژن ها و ارث در بروز سرطان ریه بپردازیم ، تصمیم داریم به 2 نکته ی مهم اشاره داشته باشیم :

اول از همه معرفی یکی از بهترین مراکز ژنتیک سرطان در ایران و سپس معرفی عوامل تشدید کننده ی خطر ابتلا به سرطان ریه!!

حال به سراغ عوامل تشدید کننده ی سرطان ریه می رویم.با ما همراه باشید!

سیگار کشیدن

تا اینجا که مهم ترین علت بروز سرطان ریه مصرف سیگار و تنباکو است.تقریبا 80 درصد مرگ های ناشی از سرطان ریه به خاطر سیگار کشیدن بوده اند و تعداد زیاد دیگری از آن ها هم به خاطر مصرف سیگارهای کهنه و فاسد بوده است.
قطعاً و به شکل واضحی سیگار کشیدن فاکتور اصلی ابتلا به سرطان ریه است اما معمولاً با عوامل دیگری هم تداخل پیدا می کند.

افراد سیگاری که در معرض دیگر فاکتورهای خطر زایی مثل رادون(مواد رادیواکتیو) و آزبست(پنبه نسوز) قرار دارند، ریسک ابتلا به سرطان ریه در آن ها بیشتر هم می شود.

البته همه ی آن هایی که سیگار می کشند، قرار نیست که سرطان ریه بگیرند.به هر حال فاکتورهای دیگری مثل ژنتیک هم نقش همینقدر مهمی دارند!

سرطان ریه در افراد غیر سیگاری

همه ی کسانی که سرطان ریه می گیرند ، سیگاری نیستند.خیلی از افراد مبتلا به سرطان ریه ، در گذشته سیگاری بوده اند اما خیلی هاشان هم هیچ وقت لب به سیگار نزده اند!
سرطان ریه در افراد غیر سیگاری می تواند به خاطر قرار گرفتن در معرض رادون ، سیگارهای کهنه ، آلودگی هوا یا دیگر فاکتورها باشد.
محیط های کاری ای که در معرض پنبه نسوز ، دیزل اگزوز یا دیگر مواد شیمیایی هستند نیز ممکن است منجر به سرطان ریه در افراد غیر سیگاری شود.

درصد کوچکی از سرطان ریه در افرادی رخ می دهد که اصولاً هیچ گونه فاکتور خطرزایی نداشته اند.برخی از این موارد فقط ممکن است رویدادهای اتفاقی باشد که هیچ گونه دلیل خارجی ندارد اما شاید برخی از آن ها هم دلایلی داشته باشند که ما هنوز به آن ها پی نبرده ایم.

سرطان ریه در افراد غیر سیگاری معمولا از بعضی جهات با سرطان ریه ناشی از سیگار کشیدن فرق دارد.این دسته از سرطان ها در سنین پایین تر رخ می دهند.

سرطان ریه در افراد غیر سیگاری غالب مواقع؛ تغییرات ژنتیکی خاصی دارند که با تومورهای ناشی از مصرف سیگار فرق دارد. در برخی موارد، این تغییرات را می توان برای انتخاب راه مناسب درمان استفاده کرد!

تغییرات ژنتیکی که ممکن است به سرطان ریه منجر شود

دانشمندان به خوبی می دانند که چگونه برخی از عوامل خطرزای سرطان ریه می تواند موجب تغییرات خاصی در DNA سلول های ریه شوند.

این تغییرات می تواند به رشد غیرعادی سلول ها و در برخی مواقع به سرطان منجر شود.DNA نوعی مواد شیمیایی در سلول های ماست که می تواند ژن هایمان را تغییر دهد و بر روی عملکرد سلول ها اثر گذاشته و آن را کنترل کند.

تا حالا از خودتان سوال کرده اید که چرا قیافه ی ما شبیه به پدر مادرهایمان است ؟ خب دلیلش روشن است ، چرا که آن ها منبع DNA های ما می باشند.اما DNA می تواند بر روی احتمال بروز برخی بیماری ها (از جمله برخی از سرطان ها ) هم اثر بگذارد.
برخی ژن ها وقتی که سلولی رشد می کند، به دو نصف تقسیم می شود یا می میرد، می توانند کمک کننده و کنترل گر باشند :
• ژن هایی که به رشد ، تقسیم یا زنده ماندن سول ها کمک می کنند ، انکوژن ها نامیده می شوند
• ژن هایی که تقسیم سلولی را تحت کنترل دارند یا منجر به مرگ سلولی در زمان درست می شود ، ژن های سرکوبگر تومور نامیده می شوند.

سرطان می تواند به خاطر تغییر در DNA باشد که ژن های انکوژن را فعال و ژن های سرکوبگر تومور را غیر فعال می کند!

تغییرات ارثی ژنتیک (سرطان ریه ارثیه ؟)

برخی افراد جهش های DNA را از والدین خود به ارث می برند و به طرز زیادی ریسک ابتلا به سرطان در آن ها افزایش پیدا می کند.اما جهش های ارثی به تنهایی درصد زیادی از مبتلایان به سرطان ریه را در بر نمی گیرند.

با این حال، به نظر می آید که ژن ها نقش مهمی در خانواده هایی ایفا می کنند که سابقه ی ابتلا به سرطان ریه داشته اند.

به عنوان مثال ، افرادی که برخی از تغییرات DNA را در یک کروموزوم خاص (کروموزوم 6 ) به ارث می برند، احتمال بروز سرطان ریه در ان ها بیشتر می شود حتی اگر اصلا سیگار نمی کشند یا این که مقدار مصرف آن ها خیلی کم است!
به نظر می آید که بدن برخی افراد توانایی خیلی کم و ضعیفی در دفع مواد شیمیایی خاصی که منجر به سرطان می شوند، دارند!این مسئله آن ها را در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار می دهد.البته ناگفته نماند که این ضعف بدنی نیز ارثی خواهد بود.
افراد دیگری هم هستند که مکانیزم غلط اصلاح DNA که می تواند منجر به تغییرات DNA شود را به ارث برده اند.افرادی که آنزیم ترمیم کننده ی DNA در بدن آن ها به درستی کار نمی کند ، ممکن است به هنگام قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان زا و رادیواکتیو به شدت آسیب پذیر باشند.

تحقیقاتی انجام شده که آزمایشاتی طراحی گردد تا به وسیله ی آن ها چنین افرادی را شناسایی کنند. اما متاسفانه هنوز رواج این گونه آزمایشات در کشور ما چشمگیر نیست.
به همین خاطر در حال حاضر تنها توصیه ای که پزشکان می کنند، این است که از مصرف سیگار و تنباکو اجتناب کنید.

تغییرات ژنتیکی اکتسابی

تغییرات ژنتیکی مربوط به سرطان ریه معمولا به صورت اکتسابی هستند نه ارثی!
جهش های اکتسابی در سلول های ریه غالب مواقع به خاطر عواملی است که در محیط وجود دارند مثل همان سیگار کشیدن و مواد رادیواکتیو!!
اما برخی از تغییرات ژنتیکی هم ممکن است فقط رویدادهای اتفاقی باشند که گاهی داخل سلول رخ می دهند بدون این که دلیل خارجی داشته باشند.

اما اگر در گذشته نیز یکی از اعضای خانواده تان به این بیماری مبتلا بوده است ، آن وقت باید نگران بود و به دنبال راهی برای بررسی موضوع گشت! در اینجاست که ما مشاوره ژنتیک سرطان را به شما عزیزان توصیه می کنیم.

مترجم و محقق : ندا ناصری

منبع علمی مقاله