چگونه از مبتلا شدن به سرطان جلوگیری کنیم؟

برخی از خانواده ها دارای ژن های جهش یافته هستند که ریسک ابتلا به برخی از انواع سرطان ها را افزایش می دهند. آزمایشات مختلفی برای بررسی جهش ژنتیکی و ریسک ابتلا به سرطان وجود دارد. چند نکته مهم وجود دارد که باید قبل از تصمیم گیری برای انجام تست ژنتیک به آن ها توجه کنید.

اگر در خانواده شما ریسک ابتلا به سرطان سینه، روده، سرطان تخمدان، رحم و پروستات بالا است می توانید با انجام تست ژنتیک ریسک ابتلا به آنها را در خود ارزیابی کنید.

همچنین می توان از آزمایش ژنتیک برای بررسی ژنتیکی در آن دسته از ژن هایی که باعث مبتلا شدن به سرطان پوست، سرطان پروستات، سرطان تیروئید و یک نوع سرطان چشم می شود استفاده کرد.

 چه افرادی می توانند آزمایش ژنتیک بدهند؟

•  اگر سرطان در خانواده شما ارثی است و شما از ابتلا به آن نگران هستید می‌توانید متقاضی انجام تست ژنتیک باشید. با انجام تست ژنتیک، پزشک می تواند جهش ژنتیکی برای ابتلا به سرطان را در شما بررسی کند.
• اگر قبلاً جهش ژنتیکی در یکی از اعضای خانواده شما تشخیص داده شده است یا آن که سابقه ابتلا به سرطان در خانواده شما زیاد است می توانید برای انجام تست ژنتیک به پزشک مراجعه کنید.

انجام تست ژنتیک برای بررسی ژن هایی که جهش یافته اند و باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان می شوند تست پیش بینی کننده ژنتیکی نامیده می شود. مثبت بودن نتیجه تست ژنتیک به این معنا است که ریسک ابتلا به آن در شما بالا است اما ضرورتا به این معنا نیست که شما دچار سرطان شده اید یا آن که حتماً به سرطان مبتلا می شوید.

به طور کلی اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به سرطان وجود ندارد و جهش ژنتیکی در هیچ یک از اعضای خانواده شما تشخیص داده نشده است نیازی به انجام آزمایش ژنتیک نخواهید داشت.

 آزمایش ژنتیک شامل چه مواردی است؟

معمولاً دو مرحله برای انجام آزمایش ژنتیک و بررسی جهش ژنتیکی و ریسک ابتلا به سرطان وجود دارد. این موارد به شرح زیر می باشند:

•  یکی از اعضای خانواده شما که دچار سرطان از آزمایش ژنتیک انجام داده تا جهش ژنتیکی در اوارزیابی شود.
• معمولاً جواب آزمایش او طی مدت شش تا هشت آماده می شود.
• اغلب این مرحله قبل از آن که اعضای سالم خانواده آزمایش بدهند انجام میشود.
• اگر در آزمایش این فرد جهت ژنتیکی تشخیص داده شده است شما می توانید آزمایش خون بدهید تا به‌ طور دقیق ژن جهش یافته در شما مشخص گردد.
• تست ژنتیک می‌تواند به طور دقیق ژن جهش یافته را مشخص کند.

آزمایش ژنتیک برای چه افرادی درخواست آزمایش ژنتیک می شود؟

شما باید قبل از تصمیم گیری برای انجام آزمایش ژنتیک به مشاور ژنتیک مراجعه کنید تا سابقه خانوادگی شما را به طور کامل بررسی کند سپس در صورت لزوم شما را به کلینیک ژنتیک ارجاع خواهد داد. متخصص ژنتیک قبل از درخواست تست ژنتیک به بررسی موارد زیر خواهد پرداخت:

•  چه کسی در خانواده شما سرطان دارد؟ چه نوع سرطانی دارد؟ بیماری او در چه سنی تشخیص داده شده است؟

به طور کلی وجود سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان به این معنا است که دو نفر از اعضای خانواده نزدیک شما که هر دو جزو خانواده مادری یا پدری هستند دچار سرطان شده باشند و هر دو یک نوع سرطان یا سرطان های مشابه از قبیل سرطان روده و سرطان رحم را داشته باشند. در این شرایط پزشک شما را با آزمایشگاه ژنتیک ارجاع می دهد.

 در کلینیک ژنتیک چه اتفاقی رخ میدهد؟

در کلینیک ژنتیک متخصص ژنتیک به طور دقیق سابقه خانوادگی شما را بررسی می‌کند ریسک بروز ابتلا به سرطان در شما را ارزیابی می‌نماید نیاز به انجام آزمایش ژنتیک در شما بررسی می کند سپس درباره مزایا و معایب تست ژنتیک با شما صحبت خواهد کرد.

اگر تصمیم بر آن شد که شما آزمایش ژنتیک بدهید باید به انجام مواردی بپردازید که ریسک ابتلا به سرطان را در شما کاهش می دهد. به عنوان مثال تغییر سبک زندگی می تواند در این راستا به شما کمک کند.

شما می توانید با انجام آزمایشات غربالگری به طور منظم ریسک ابتلا به سرطان را کاهش دهید و حتی نوع آن را در خود شناسایی کنید. در برخی از سرطان ها می توان با مصرف دارو ریسک ابتلا به آن را کاهش داد.

در بعضی موارد پزشک تصمیم می‌گیرد برای کاهش ریسک سرطانی شدن سلول‌ها از عمل جراحی استفاده کند. برخی از آزمایشات ژنتیک وجود تغییر در یک ژن را نشان می دهند اما معمولاً مشخص نیست که آیا ریسک ابتلا به سرطان را افزایش می دهند یا خیر.

در صورتی که در آزمایش شما جهش ژنتیکی و ریسک ابتلا به سرطان مطرح شده باشد ممکن است به صورت مداوم استرس داشته باشید و این یکی از معایب تست ژنتیک محسوب می‌شود.

در صورتی که تست ژنتیک شما مثبت بود ممکن است لازم باشد به اعضای خانواده خود خبر دهید چرا که احتمال جهش ژنتیکی و ریسک ابتلا به سرطان در آنها نیز وجود دارد.

 آیا کودکان هم میتوانند آزمایش ژنتیک بدهند؟

معمولاً تست ژنتیک برای بررسی سرطان در کودکان زیر سن ۱۸ سال درخواست نمی شود. شاید یکی از دلایل آن این است که آنها آنقدر بزرگ نشده اند که بتوانند درباره انجام تست ژنتیک یا عدم انجام آن تصمیم‌گیری کنند.

کودکان و نوجوانان نمی توانند به طور کامل تاثیرات مختلفی که تست ژنتیک بر خودشان و خانواده شان می گذارد را درک کنند. تنها استثنایی که در این زمینه وجود دارد انجام تست ژنتیک برای بررسی ژن هایی است که می توانند در سنین پایین باعث ابتلا به سرطان شوند.

 چرا بعضی از افراد آزمایش ژنتیک نمی دهند؟

برخی از افراد پس از آشنایی با مزایا و معایب ژنتیک تصمیم می‌گیرند که آزمایش ندهند زیرا احساس می کند لازم نیست بداند آیا مسئله جهش ژنتیکی و ریسک ابتلا به سرطان در آنها وجود دارد یا خیر.

برخی از افراد هم به این نتیجه می‌رسند که آنها حتی با وجود جهش ژنتیکی نیازی به اقدامات درمانی پیشگیری‌ کننده ندارند به همین دلیل به سراغ آزمایش ژنتیک نمی روند.

 با خانواده خود صحبت کنید

اگر نتیجه آزمایش ژنتیک شما وجود جهش ژنتیکی و ریسک ابتلا به سرطان را نشان داد بهتر است هر چه زودتر با خانواده خود صحبت کنید. چرا که ممکن است برخی از اعضای خانواده شما هم دارای ژن جهش یافته باشند و ریسک ابتلا به سرطان در آنها بالا باشد.

انجام تست ژنتیک در یک مرکز معتبر ژنتیک مهمترین کاری است که شما می توانید برای سلامت خود و یا اعضای خانواده تان انجام دهید. با انجام تست ژنتیک شما می توانید به این نتیجه برسید که آیا در معرض خطر ابتلا به سرطان ارثی قرار دارید یا خیر و اگر ریسک بروز این اختلال در شما بالا است چه اقداماتی را برای پیشگیری از شروع آن میتوانید انجام دهید.

همانطور که بارها به گوش شما خورده است پیشگیری بهتر از درمان است زیرا هزینه کمتری به شما تحمیل می شود و دردسرهای حاصل از درمان را نخواهید داشت.

مترجم: لیلا عبدالملکی

لینک منبع