آزمایش ژنتیک سرطان خون

آزمایش ژنتیک سرطان خون

هیچ چیز بدتر از این نیست که یکی از اعضای خانواده به سرطان دچار شود! اما می دانید بدتر از آن چیست؟ این است که احتمال بروز این بیماری در دیگر اعضای خانواده نیز وجود داشته باشد و شما ندانید!

چنین چیزی همواره می تواند اعضای یک خانواده را در شک و نگرانی قرار دهد

برخی خانواده ها جهش های ژنتیکی ارثی دارند که می تواند ریسک ابتلا به برخی از انواع سرطان ها را افزایش دهد. اما لازم نیست که همیشه در تردید باشید که آیا سرطان می گیرید یا خیر! چرا که آزمایشاتی وجود دارند که می تواند جهش های ژنی ارثی را تشخیص دهد.

نکات مختلف و مهم زیادی وجود دارد که قبل از تصمیم به آزمایش دادن باید در نظر بگیرید.

در ادامه تصمیم داریم به آزمایش هایی که برای تشخیص ژنتیک سرطان وجود دارند ، اشاره ای داشته باشیم. اگر یکی از اعضای خانواده تان سابقاً به این بیماری مبتلا بوده و حال تصمیم دارید که ریسک بروز این بیماری را در خود نیز بسنجید، توصیه می کنیم که مطلب زیر را از دست ندهید

در حال حاضر آزمایشانی برای تشخیص جهش های ژنتیکی که موجب بروز سرطان های زیر می شوند، وجود دارد :

• سرطان پستان
• سرطان روده
• سرطان تخمدان
• سرطان رحم
• سرطان پروستات

علاوه بر این آزمایشاتی برای تشخیص جهش ژنتیکی ای وجود دارد که ریسک ابتلا به سرطان کلیه، سرطان پوست ملانوما، سرطان لوزالمعده ، سرطان تیروئید و نوع دیگری از سرطان که رتینوبلاستوما نامیده می شود ، را مشخص می کند.

متاسفانه در حال حاضر برای دیگر انواع سرطان ها آزمایش تشخیصی دیگری وجود ندارد اما نیازی به نگرانی نیست چرا که دانشمندان به طور مداوم در حال یافتن جهش های ژنتیکی هستند و آزمایشاتی نیز برای این جهش ها طراحی می شود.

متاسفانه سرطان خون نیز از جمله سرطان هایی است که هنوز آزمایشی برای تشخیص ژن آن وجود ندارد اما برای دیگر انواع سرطان می توان تمهیداتی اندیشید تا ریسک ابتلا به آن ها را مشخص کرد

چه کسی می تواند برای جهش های ژنتیکی ارثی آزمایش بدهد ؟

اگر سرطان در خانواده ی شما وجود داشته است و شما نیز نگرانید که مبادا به آن مبتلا شوید ، احتمالا برای آزمایش ژنتیک NHS (آزمایش ژنتیک سرطان ) مناسب باشید. این آزمایش می تواند به شما نشان دهد که آیا حامل ژن های جهش یافته ی ارثی که ریسک بروز سرطان را افزایش می دهند ؛ هستید یا خیر!

در صورتی که فاکتورهای زیر را دارید شاید برای تست NHS مناسب باشید :

• ژن های جهش یافته ی ارثی در یکی از اعضای خانواده تان تشخیص داده شده اند
• سابقه ی ابتلا به سرطان در خانواده ی شما قوی و طولانی است

آزمایش برای تشخیص ژن هایی که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند ، آزمایش ژنتیک پیشبینی کننده ،نامیده می شود.

اگر جواب این آزمایشات مثبت بود به این معنیست که شما نیز در معرض ابتلا به سرطان هستید. اما از جواب مثبت این آزمایشات چنین برداشت نخواهد شد که شما سرطان دارید یا در آینده حتما به آن مبتلا خواهید شد.

معمولاً اگر سابقه ی سرطان در خانواده تان ندارید یا این که ژن های جهش یافته در میان اعضای فامیلتان پیدا نشده است ، احتمالا نیازی به آزمایش ژنتیک سرطان نخواهید داشت.

می توانید آزمایش محرمانه ای داشته باشید اما لازم است که درباره ی این موضوع به دقت فکر کنید.

آزمایش ژنتیک سرطان شامل چه چیزهایی است ؟

معمولاً دو مرحله برای آزمایش ژنتیک سرطان های ارثی وجود دارد :

در مرحله ی اول ، یکی از اعضای خانواده که به سرطان مبتلا شده باید آزمایش خون بدهد تا بررسی شود که آیا دارای ژن های جهش یافته است یا خیر!

نتیجه ی این آزمایش معمولا بین 6 الی 8 هفته آماده می شود.

این مرحله معمولاً باید قبل از این باشد که یکی از اعضای سالم خانواده آزمایشی بدهد!

بعد از آن ، چنان چه فرد بیمار دارای ژن های جهش یافته بود ، می توانید شما هم برای یافتن همان ژن ها آزمایش خون بدهید.

این نوع تست ها معمولا ، ژن جهش یافته را پیدا می کنند اما در موارد نادر هم ممکن است اصلاً هیچ گونه ژن جهش یافته ای پیدا نشود.

جواب آزمایش نیز در مدت 2 الی 4 هفته آماده می شود.

زنانی که نژاد یهودی اشکنازی دارند ، می توانند بدون این که اعضای خانواده شان به سرطان پستان مبتلا شده باشند، نیز آزمایش ژنتیک سرطان پستان بدهند. این مسئله به خاطر وجود 3 ژن جهش یافته ی خاص BRCA  ( دو تا در BRCA1 و یکی در BRCA2) خواهد بود که بیشتر مواقع در نژاد یهودی اشکنازی دیده می شود

مشاور ژنتیک از روی چه فاکتورهایی توصیه به آزمایش ژنتیک می کند ؟

قبل از این که بتوانید آزمایش ژنتیک انجام دهید باید با یک مشاور ژنتیک سرطان ملاقاتی داشته باشید.مشاور ژنتیک در ابتدا سابقه ی ژنتیک سرطان را در خانواده تان بررسی خواهد کرد و سپس شما را به یک کلینیک سرطان ارجاع می دهد

وقتی که صحبت از سابقه ی خانوادگی قوی در ابتلا به سرطان می کنیم ، منظورمان این است که حداقل دو نفر از اعضای خانواده ( از طرف پدر یا مادر) یک سرطان یکسان داشته باشند یا این که سرطان های مشابهی مثل سرطان روده و رحم داشته اند

آزمایش ژنتیک چجوریه ؟

در یک کلینیک ژنتیک ، شما یک متخصص ژنتیک یا مشاور ژنتیک را ملاقات خواهید که کارهای زیر را برایتان انجام می دهد :

• نگاه جزئی تری به سابقه ی خانوادگی شما خواهد انداخت
• ریسک ابتلا به سرطان را در شما بررسی خواهد کرد
• بررسی می کند که آیا به آزمایش ژنتیک احتیاج دارید یا خیر!

اولین قرار ملاقات شما عموماً 45 دقیقه طول خواهد کشید. درطول این ملاقات، مشاورتان از شما سوالاتی درباره ی اعضای خانواده تان و آن هایی که سرطان داشته یا دارند می پرسد.

چنان چه سابقه ی خانوادگی ابتلا به سرطان نداشته باشیم چه ؟

ممکن است در کلینیک ژنتیک به شما گفته شود که نیازی به آزماش ژنتیک ندارید ، چرا که ژن های جهش یافته ی سرطانی در اعضای خانواده تان وجود ندارد. در این گونه موارد ، ریسک ابتلا به سرطان در فرد مثل دیگر افراد خواهد بود .

اما اگر بخواهید که در هر صورت ریسک ابتلا به سرطان را در خود کاهش دهید ، می توانید فاکتورهای زیر را در نظر بگیرید:

• غذای سالم و متعادل مصرف کنید
• سیگار نکشید
• به طور مداوم ورزش کنید
• وزن سالمی و متناسبی داشته باشید
• به شکل ایمنی در معرض آفتاب قرار بگیرید

همان گونه که در ابتدای مطلب گفتیم ، متاسفانه هنوز آزمایشات ژنتیکی محکمی برای تشخیص ریسک ابتلا به سرطان خون وجود ندارد اما در صورتی که یکی از اعضای خانواده تان به سرطان های مشابهی مبتلا شده است ، انجام این آزمایشات می تواند راهکار بسیار خوبی برای پیشگیری و درمان های آتی باشد.

پیروز و سلامت باشید.

مترجم و محقق : ندا ناصری

منبع