معرفی کامل سرطان کبد و سنجش ریسک ابتلا به آن با مشاوره ژنتیک!

توسط ندا ناصری | سپتامبر 3, 2019 | سرطان های ارثی

سرطان کبد

سرطان کبد

سرطان از هر نوعش که باشد ، نگران کننده است و می تواند خانواده را در معرض آسیب های روحی و روانی زیادی قرار دهد!

برخی سرطان ها خوش خیم ترند و بعضی دیگر بدخیم!

در این مطلب تصمیم داریم که یکی از خطرناک ترین سرطان هایی که وجود دارد را به شما معرفی کرده و راه های تشخیص و علل بروز آن را بررسی کنیم. با ما همراه باشید!

سرطان کبد سرطانی است که در سلول های کبد شما شروع می شود.کبد اندامی است که به اندازه ی یک توپ کوچک می باشد و سمت راست بالای شکمتان قرار گرفته (درست زیر دیافراگم و بالای معده)

سرطان کبد

چندین نوع سرطان می توانند در کبد رخ دهند. رایج ترین نوع ،سرطان سلولهای کبدی کارسینوما است که در سلول های اصلی کبد اتفاق می افتد.

دیگر انواع سرطان های کبد مانند کولوژینیوما کارسینوما و هپاتوبلاستوما رواج کمتری دارند.

سرطانی که به کبد سرایت می کند خیلی رایج تر از سرطانی است که در سلول های کبد به وجود می آید.سرطان هایی که از دیگر نقاط بدن شروع می شوند (مثل روده ، ریه یا پستان) و سپس به کبد سرایت پیدا می کنند ، به نام سرطان های متاستاز شناخته می شوند (به جای سرطان کبد)

این نوع سرطان ها به نام اندامی که به آن مبتلا شده (مثل سرطان متاستاز روده ) شناخته می شود تا سرطانی که از روده شورع شده و به کبد سرایت کرده را توصیف کنند.

سرطان کبد

علائم سرطان کبد | علائم خاموش سرطان کبد

بیشتر افراد هیچ گونه علامت و نشانه ای در مراحل اولیه بروز سرطان کبد ندارند .اما وقتی که این علائم خود را نشان دهند، ممکن است شامل موارد زیر باشند :

• کاهش وزن بدون تصمیم
• کاهش اشتها
• درد بالای شکم
• حالت تهوع و استفراغ
• ضعف و کوفتگی عمومی
• ورم کردن شکم
• زرد شدن رنگ پوست و سفید شدن چشم ها
• مدفوع سفید و گچی رنگ

علت سرطان کبد

سرطان کبد وقتی رخ می دهد که DNA سلول های کبد دچار تغییر شوند. DNA سلول موادی است که هرگونه ساختار برای سوخت و سازهای شیمیایی در بدن را مهیا می کند.جهش DNA ها منجر به تغییر در این ساختارها می شود .یکی از نتایج این تغییرات، ممکن است این باشد که سلول ها بدون هیج کنترلی شروع به رشد کرده و در نهایت تومورها (تجمع سلول های سرطانی) را تشکیل می دهند .

برخی مواقع علت بروز این سرطان مشخص است (مثل عفونت وخیم هپاتیت). اما برخی موارد هم مشخص نیست که چرا سرطان کبد اتفاق می افتد چرا که فرد هیچ گونه بیماری مرتبطی ندارد.

علت سرطان کبد

عوامل تشدید سرطان کبد

ممکن است فاکتورهای زیر در تشدید ریسک ابتلا به این سرطان موثر باشند :

• عفونت شدید HBV یا HCV : عفونت شدید ناشی از ویروس هپاتیت B یا هپاتیت C احتمال بروز سرطان کبد را افزایش می دهد
• سیروز : این بیماری پیشرفته و برگشت ناپذیر می تواند منجر به اسکار بافت هایی کبدی شود و این گونه ریسک ابتلا به سرطان کبد را بیشتر کند.
• بیماری های کبدی ارثی : بیماری های کبدی که ممکن است ریسک ابتلا را بیشتر کند شامل هموکروماتوز و بیماری ویلسون می باشد
• انواع دیابت ها : افرادی که به این اختلال قند خون دچار هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کبد می باشند
• بیماری غیر الکلی کبد چرب : تجمع چربی ها در کبد می تواند ریسک بروز سرطان کبد را افزایش دهد
• قرار گیری در معرض آفلاتوکسین ها : آفلاتوکسین ها سموم تولید شده توسط قالب هایی هستند که در محصولات زراعی که به مقدار کم ذخیره می شوند رشد می کنند.محصولات زراعی مثل غله و حبوبات می تواند با این سم ترکیب شده و در نهایت به غذاهایی که از این مواد خوراکی به دست می آیند تبدیل شوند
• مصرف بیش از حد الکل : مصرف بیش از حد الکل به صورت روزانه و در طول سالیان دراز می تواند منجر به آسیب های کبدی و افزایش ریسک سرطان کبد شود

پیشگیری از سرطان کبد

کاهش ریسک ابتلا به سیروز

سیروز به زخم کبد گفته می شود و می تواند ریسک ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد. از طریق روش های زیر می توانید ریسک ابتلا به سیروز را کاهش دهید

پیشگیری از سرطان کبد

• اگر نوشیدن الکل را قطع نمی کنید ، دست کم آن را کاهش دهید : اگر به نوشیدن الکل علاقه دارید ، مصرف آن را محدود کنید. برای زنان این مسئله به معنی محدودیت مصرف الکل به اندازه ی یک لیوان در روز است.برای مردان نیز بیش از دو لیوان در روز جایز نیست.
• وزن سالمی داشته باشید : اگر وزن کنونی تان سالم است تلاش کنید که همین وزن را با داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش مداوم نگه دارید.اگر لازم است که وزنتان را کاهش دهید میزان کالری غذایتان را کم کنید و به همان اندازه میزان ورزش کردن را بیشتر کنید.البته این کار را آهسته آهسته انجام دهید و هر هفته (نیم الی 1 کیلو) وزن کم کنید

پیشگیری از سرطان کبد

واکسن هپاتیت B بزنید

می توانید با استفاده از تزریق واکسن هپاتیت B خطر این بیماری را کاهش دهید.این واکسن را تقریبا می توان برای هر کسی استفاده کرد (از جمله نوزادان، میانسالان و افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی)

برای پیشگیری از هپاتیت C مرتب چکاپ کنید

برای هپاتیت C هیچ گونه واکسنی وجود ندارد اما با استفاده از راه های زیر می توانید ریسک ابتلا به این عفونت را کاهش دهید

• وضعیت سلامت شریک جنسی خود را بررسی کنید : هیچ گونه رابطه ی جنسی خطرناک و غیر ایمنی نداشته باشید مگر این که بدانید شریکتان مبتلا به هیچ یک از عفونت های HBV، HCV یا دیگر بیماری های مقاربتی نیست.اگر وضعیت سلامت شریک جنسی تان اطلاعی ندارید به هنگام هربار رابطه ی جنسی از ابزارهای مراقبتی مثل کاندوم استفاده کنید.

با تمام این تفاصیل ، به نظر می آید که با مراقبت های صحیح می توان از ابتلا به سرطان کبد پیشگیری کرد.

اما در صورتی که یکی از اعضای خانواده تان نیز در گذشته مبتلا به سرطان کبد یا هرگونه سرطان متاستاز دیگری بوده است، ماجرا اندکی پیچیده تر می شود.

مشاوره ژنتیک سرطان

همان گونه که گفتیم ، سرطان می تواند به خاطر عوامل ژنتیکی و ارثی باشد. به عنوان مثال اگر یکی از اعضای خانواده تان در گذشته به این بیماری دچار بوده است ، ریسک ابتلای شما نیز بیشتر خواهد بود

اما برای تعیین ریسک ابتلای شما ، بهترین راهکار مشاوره با یک متخصص ژنتیک سرطان و البته آزمایشات مربوط به آن است.

مترجم و محقق : ندا ناصری

منبع

آیا وجود سابقه ی سرطان در خانواده نگران کننده است؟

توسط ندا ناصری | سپتامبر 2, 2019 | بیماری های ژنتیکی, سرطان های ارثی

سابقه ی سرطان در خانواده

سابقه ی سرطان در خانواده

برخی از افراد به دلیل نقص های ژنتیکی ارثی که دارند احتمال ابتلایشان به بعضی از انواع خاص سرطان بیشتر است. در این مقاله تلاش داریم تا بیشتر در مورد ژنتیک سرطان و سابقه ی سرطان در خانواده صحبت کنیم. اتفاقی که ممکن است برای خیلی ها بیفتد و خیلی ها را نگران کند. نگرانی ای که بی مورد نیست. در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر با این مبحث و نکات مهم مربوط به آن آشنا شوید.

سابقه ی سرطان در خانواده

عوامل ژنتیکی چطور موجب سرطان می شوند؟

تقریبا در تک تک سلول های بدن شما ساختاری وجود دارد که به آن هسته می گویند. این هسته مرکز سلول را کنترل می کند و داخلش 23 جفت کروموزوم وجود دارد که از ژن ها تشکیل شده اند. ژن ها پیام های کدگذاری شده ای هستند که به سلول دستور می دهند چطور رفتار کند. ژنها روند رشد و بلوغ بدن ما را کنترل می کنند. هرکدام از ما در بدن خود حدود 25000 ژن داریم.

همه ی سرطان ها به خاطر آن به وجود می آیند که چیزی در یک یا چند ژن یک سلول به درستی عمل نمی کند. تغییر در ژن سلول را “کمداشت” یا “جهش” می گویند.

معمولا هر سلول برای اینکه سرطانی بشود باید 6 جهش ژنتیکی یا بیشتر داشته باشد. این جهش ها مانع عملکرد صحیح سلول می شوند. به خاطر همین سلول ممکن است سرطانی شده، جدا گردد و به شکل غیرقابل کنترلی رشد کند. بیشتر تغییرات ژنی در طول زندگی ما رخ می دهند اما برخی هم هستند که می توانند موروثی باشند و از والدین به ما به ارث برسند.

بیشتر سرطان ها به دلیل جهش های ژنتیکی ای به وجود می آیند که در طول زندگی فرد رخ داده. عموم این سرطان ها زمانی اتفاق می افتند که بدن در حال رشد بوده و ممکن است اشکالاتی در هنگام تقسیم سلولی به وجود آمده باشند. یا حتی ممکن است به خاطر چیزی که در معرض آن قرار داریم ایجاد شده باشند، مانند مصرف مواد دخانی  مثل سیگار یا بودن بیش از حد زیر نور آفتاب. به این چیزها صفت سرطانزا اطلاق می شود. این تغییرات ژنتیکی بر سلول های بدن تاثیر نمی کنند، موروثی نیستند و نمی توانند به فرزندان منتقل شوند. به این نوع از سرطان ها جهش های ژنتیکی اکتسابی می گویند. سرطان های اکتسابی را سرطان انفرادی هم می گویند.

سابقه ی سرطان در خانواده

ژن های سرطانی موروثی

برخی از جهش های ژنتیکی که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند می توانند از والدین به کودک منتقل شده و به ارث برسند. این نوع از ژن ها را ژنهای موروثی سرطانی می گویند. ژن های سرطانی موروثی زمانی منتقل می شوند که یکی از ژن های موجود در تخمک یا اسپرم، حاوی جهش ژنتیکی باشد. به همین خاطر است که ژن سرطانی ممکن است به بچه منتقل شود. ژن هایی که شانس ابتلا به سرطان را افزایش می دهند را ژن های مستعد سرطان می نامند.

در شرایط عادی ژن های مستعد سرطان از ما در برابر سرطان محافظت می کنند! چراکه آسیب DNA که معمولا در روند تقسیم سلولی رخ می دهد را اصلاح می کنند. حال به ارث بردن یک کپی جهش یافته ی تک از این ژن ها به معنی آن است که این ژن نمی تواند DNA آسیب دیده در سلول ها را بازسازی و تعمیر کند. که یعنی سلول ها ممکن است سرطانی شوند.

ما ژن هایمان را از هم پدر و هم مادر به ارث می بریم. اگر یکی از والدین جهش ژنتیکی داشته باشد پس از هر 2 بچه یکیشان شانس به ارث بردن آن را دارد( 50 درصد). پس بعضی بچه ها ژن های جهش یافته را خواهند داشت که باعث می شود شانسشان برای ابتلا به سرطان زیاد شود و بعضی دیگر این ژن ها را نخواهند داشت.

به دنیا آمدن با داشتن یک ژن جهش یافته به معنی آن نیست که فرد قطعا به سرطان مبتلا خواهد شد. بلکه فقط به معنی آن است که شانسش برای ابتلا به برخی از انواع سرطان نسبت به سایر مردم زیاد تر است. احتمال ابتلا به سرطان در این افراد در سنین رشد و بلوغ بیشتر است. پزشکان به این اتفاق استعداد سرطان می گویند. برای رشد و پیشرفت سرطان باید تغییرات بیشتری در ژن سلول اتفاق بیفتد. که این تغییرات معمولا طی چند سال آهسته آهسته رخ می دهند.

سابقه ی سرطان در خانواده

چه سرطان هایی موروثی یا ژنتیکی هستند؟

سرطان های ناشی از ژن های معیوب یا جهش یافته ی موروثی بسیار کمتر از سرطان های عادی ناشی از عوامل مربوط به رشد و افزایش سن رایج هستند. بیشتر پیشرفت سرطان به خاطر ترکیبی از عوامل و شرایط محیط بیرونی ماست، نه به خاطر اینکه ژن های سرطانی را به صورت ارثی درون بدن خود داریم.

متخصصان ژنتیک تخمین می زنند که فقط بین 3 تا 10 مورد از هر 100 سرطان تشخیص داده شده ( 3 تا 10 درصد)،  به خاطر ژن های جهش یافته ی موروثی هستند. اما خب شواهد هنوز کامل نیست.

جهش های مختلف ژنتیکی شانس انواع خاص و مختلفی از سرطان ها را بالا می برند. برخی از این جهش ها میزان بسیار کمی اینکار را می کنند، و برخی دیگر ممکن است تاثیر زیادی داشته باشند. این مسئله به شرایط فرد بستگی دارد.

سابقه ی سرطان در خانواده

سابقه ی خانوادگی سرطان

در خانواده هایی که سابقه ی سرطان در آنها وجود دارد ممکن است الگوی مشخصی از ابتلای افراد به برخی انواع خاص سرطان وجود داشته باشد. بیشتر کسانی که فامیلشان سرطان دارند، خودشان به آن ژن سرطانی دچار نیستند. ابتلا به سرطان بیشتر برای افراد مسن سال اتفاق می افتد و یک بیماری تقریبا شایع است. داشتن چند فامیل که سرطان دارند و سنشان بالای 60 سال است الزاما به این معنی نیست که در خانواده ی شما سابقه ی سرطان وجود دارد.

قدرت سابقه ی خانوادگی سرطان به موارد زیر بستگی دارد:

• چه کسی در خانواده ی شما سرطان داشته است؟
• وقتی تشخیص داده شد که سرطان دارد چند سالش بود؟

سابقه ی سرطان در خانواده

هرچه تعداد فامیلی که نوع مشابهی از سرطان را داشته اند بیشتر باشد و هر چه در زمان ابتلا به آن جوانتر بوده باشند، شانس وجود سابقه ی خانوادگی از سرطان بیشتر است. این به معنای آن است که احتمال دچار شدن به سرطان به دلایل ناشی از جهش های ژنتیکی در فرد بیشتر خواهد بود.

مترجم و محقق : ندا ناصری

منبع مقاله

راه های جلوگیری از سرطان در کودکان

توسط ندا ناصری | آگوست 31, 2019 | سرطان های ارثی

جلوگیری از سرطان در کودکان

جلوگیری از سرطان در کودکان

تنها در ایالات متحده سالانه بیش از 9000 کودک به سرطان مبتلا می شوند(تقزیبا از هر 450 نفر، یک نفر). بیشتر این سرطان ها هم شامل سرطان خون، سرطان غدد لنفاوی و تومور های مغزی است، هرچند انواع بیشتری از سرطان وجود دارند.
سرطان در واقع گروهی از بیش از 100 بیماری و عارضه است که به خاطر رشد و تکثیر بی رویه و خارج از کنترل سلول ها در بدن فرد ایجاد می شود. سرطان به انواع مختلفی دسته بندی می شود و این دسته بندی به نوع سلول سرطانی شده( خون، مغز، ریه و …)، همچنین نزدیکی سلول های سرطانی به اندام بدن ( تومور) یا گسترش آنها در دیگر اندام بدن(فراگستری) بستگی دارد. هرچند این تعریف اندکی کلی و ساده سازی شده است اما منظور را می رساند.

جلوگیری از سرطان در کودکان

ژن های فرزند شما یا همان DNA ای که از شما دریافت کرده بر خطر و احتمال ابتلای او به سرطان تاثیر گذار است. احتمالی که شما نمی توانید تغییرش دهید. عموم سرطان هایی که کودکان به آنها دچار می شوند ژنتیکی است، چون ژن آن در خانواده وجود دارد. هرچند وجود آن ژن حتما به معنی ابتلای کودک به سرطان نیست، اما احتمال آن را افزایش می دهد. پس بهتر است با اطلاع و آگاهی کامل شرایط مطلوب و مناسب را فراهم کرده و مراقبت های لازم را به عمل بیاورید.
یادتان باشد که سبک زندگی و محیط زندگی هم همچنین بر احتمال ابتلای کودکان به سرطان موثر بوده و کودکان می توانند از این شرایط زندگی تاثیر زیادی بپذیرند. پس حواستان به محیطی که بچه در آن رشد می کند باشد.
این تاثیر پذیری از محیط زندگی تنها از شرایطی که بچه در آن قرار می گیرد نیست، بلکه همچنین از الگوهایی است که از رفتار ها و عادات شما می گیرند. الگوهایی که ممکن است تا دوران بلوغ همراه آنها باقی بماند. آنچه شما در دروان کودکی به فرزندانتان یاد می دهید می تواند در طول زندگی آینده شان از آنها محافظت کند یا برعکس، بهشان آسیب برساند. پس انتخاب با شماست.

جلوگیری از سرطان در کودکان

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان در کودکان چه کارهایی باید کرد؟

• سیگار نکشید و از محصولات دخانی استفاده نکنید.

همچنین به کسی اجازه ندهید دور و بر بچه سیگار بکشد. هرچند گفتنش از عمل کردنش راحت تر است، اما تقریبا چهار تا پنج گونه از سرطان ها به خاطر مصرف تنباکو به وجد می آیند. سموم موجود در تنباکو به DNA آسیب می رساند و احتمال ابتلا به 14 نوع از سرطان ، از جمله سرطان ریه، برخی از سرطان های خون، سرطان حنجره، کلیه، کبد و .. را افزایش می دهد. دود دست دوم تنباکو به تنهایی می تواند تا 25 درصد شانس ابتلا به سرطان را افزایش دهد. دود جانبی سیگار که در انتها و نزدیک فیلترش می سوزد 3 برابر کربن مونوکسید بیشتر،10 برابر نیتروس آمین های بیشتر و صدها برابر آمونیوم بیشتر از دود عادی سیگار دارد. به این واقیت این را هم اضافه کنید که اگر سیگار بکشید احتمال تبدیل شدن فرزندتان به یک فرد سیگاری در آینده 25 برابر بیشتر می شود. اتفاقی که شانس ابتلا به سرطان مخصوصا ژنتیکی را بسیار بالاتر می برد. پس به همین سادگی فقط سیگار نکشید. هیچ بهانه ای برای سیگار کشیدن وجود ندارد.

• از آفتاب سوختگی بچه های جلوگیری کنید تا مانع بروز سرطان پوست بشوید.

روزانه حداقل یک کرم ضد آفتاب درجه 15 به کودک بزنید و در روز چند بار تجدیدش کنید. در ساعات پیک تابش خورشید سعی کنید بچه را در سایه نگه دارید. روی سرشان کلاه سایه بان بگذارید و برایش عینک آفتابی بخرید.

• تغذیه ی مناسب به بچه بدهید.

رژیمی که شامل فیبر های طبیعی، میوه و سبزیجات باشد. از دادن گوشت های فرآوری شده و مقدار بیش از حد گوشت قرمز و نمک به بچه خودداری کنید. یک رژیم سالم غذایی به بدن برای دفع مواد شیمیایی مضر و همچنین جلوگیری و بازسازی آسیب های وارد شده به DNA کمک می کند. علاوه بر آن رژیم سالم از شکل گیری سرطان ناشی از مواد شیمیایی بدن جلوگیری می نماید. رژیم غذایی ناسالم احتمال ابتلا به سرطان های سینه، دهان، مری و دستگاه گوارشی را افزایش می دهد.

جلوگیری از سرطان در کودکان

• تشویق به ورزش کنید.

ورزش کردن سطح هورمون های بدن مانند استروژن و انسولین که به سرطان مربوط هستند را متعادل می کند. یک سبک زندگی فعال و پویا شانس ابتلا به سرطان های سینه، مثانه و روده را کاهش می دهد.

• تلاش کنید وزن کودک در حد معقول باشد.

بافت های چرب هورمون هایی تولید می کنند که بر روش رشد سلول های اثر گذار است. رشد بیش از حد سلول ها ریشه ی اصلی سرطان ها است. چاقی به سرطان سینه، مری، روده، کبد، کلیه ، پانکراس و رحم مرتبط است.

• از قرار گرفتن آنها در معرض مواد شیمیایی جلوگیری کنید.

به تازگی مشخص شده که سموم حشره کش خانگی شانس ابتلای کودکان به سرطان خون را تا 47 درصد افزایش می دهد. مراقب سموم و مواد شیمیایی که ممکن است سرکار در معرض آنها بوده اید، باشید و لباس های محافظتی مناسب بپوشید. مراقب باشید تا این سموم را با لباس هایتان به خانه نیاورید. سموم و مواد شیمیایی ای مانند آرسنیک، بنزن و پنبه نسوز هنوز هم در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند.

جلوگیری از سرطان در کودکان

• از ابتلا خود یا کودک به برخی از انواع خاص عفونت جلوگیری کنید.

عفونت های می توانند خطر ابتلا به سرطان را از طریق افزایش التهابات و تضعیف سیستم ایمنی بدن، زیاد کنند. هپاتیت ب احتمال ابتلای بچه شما به سرطان را زیاد می کند، پس بهتر است حتما به آنها واکسن بزنید. همچنین سعی کنید تا تتو نکنید، چون هپاتیت سی 41 درصد احتمال دارد که از تتو به شما و سپس به فرزندتان منتقل شود.

به نظر می رسد عوامل خطرزای سرطان بیشتر تهدید خود را در زمانی دارند که بچه هنوز به صورت جنین است و از شکم مادر بیرون نیامده و البته در اوایل نوزادی. همچنین در زمان بلوغ هم بیشترین خطر ابتلا به سرطان در کودکان در زمانی است که کودک به سرعت در حال رشد بوده و بدنش مدام در حال تغییر است. پس در این زمان ها والدین باید بیشترین مراقبت را از فرزندان بکنند تا به هر صورت از بروز سرطان در کودکان جلوگیری نمایند.

جلوگیری از سرطان در کودکان

یک سبک زندگی سالم خیلی به نفع فرزند شما تمام می شود و به شکل محسوسی احتمال ابتلای آنها به انواع سرطان و مخصوصا سرطان های ژنتیکی را کاهش می دهد. از کودکتان در برابر ابتلا به سرطان های ناشی از آفتاب سوختگی و سموم مواد شیمیایی محافظت کنید. واکسن هایشان را به موقع بزنید و یادشان بدهید عادت های سالمی در زمینه های بهداشتی داشته باشند. الگوی خوبی در این زمینه ها برایشان باشید. رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض سموم شیمیایی هیچ ضرری ندارد و شانس سلامت و ایمنی بهداشتی فرزند عزیزتان را افزایش می دهد.

مترجم و محقق : ندا ناصری
منبع مقاله

سرطان خون ارثی است ؟ سیر تا پیاز فاکتورهای خطرزا برای بروز این بیماری!

توسط ندا ناصری | آگوست 29, 2019 | سرطان های ارثی

سرطان خون ارثی است ؟

سرطان خون ارثی است ؟

سرطان خون ! اسمش هم می تواند لرزه به پشت خیلی ها بیاندازد.خصوصا اگر یکی از اعضای خانواده نیز در گذشته مبتلا به این بیماری بوده باشد. به این ترتیب سوال خیلی مهمی در ذهن افراد مطرح می شود که آیا سرطان خون ارثی است ؟ آیا تنها فاکتوری که در بروز این عارضه تاثیر گذار خواهد بود مسئله ژنتیک و وراثت است ؟

خب در این مطلب تصمیم داریم تصورات کلیشه ای رایج پیرامون این بیماری را بشکنیم و بگوییم که می توان با استفاده از راه های مختلف ( مثل مشاوره ژنتیک سرطان ) برای این بیماری خطرناک راهی پیدا کرد!
اما مثل هر مسئله ی دیگری ، در ابتدا باید علت بروز آن را فهمید. با ما همراه باشید تا پاسخ به سوالات خود را دریافت کنید

سرطان خون ارثی است

سرطان خون یا لوسمی نوعی سرطان مغز استخوان بدن است یعنی جایی که سلول های خون شما ساخته می شوند.

این یک بیماری ژنتیکی است اما بیشتر موارد ارثی نخواهند بود. در عوض ، فاکتورهای مختلفی وجود دارند که می توانند ریسک ابتلای شما به این بیماری را افزایش دهند.

بعضی از این فاکتورها را می شود کنترل کرد و برخی دیگر را نه!!

دانشمندان تصور می کنند که انواع مختلف سرطان می توانند به خاطر جهش در DNA سلول های خونی بروز پیدا کنند.این جهش های ژنتیکی می توانند نحوه ی بازتولید سلول های خون در مغز استخوان را تغییر دهند.علاوه بر این می توانند از عملکرد صحیح سلول های خونی نیز پیشگیری کنند.نهایتاً سلول های ناهنجار خونی به سمت سلول های سالم حمله می کنند.این سلول های ناهنجار می تواند مغز استخوان را از تولید سلول های سالم بازدارند!

این جهش ها ژنتیکی هستند اما معولاً ارثی نخواهند بود. این مسئله بدین معناست که گرچه سرطان خون به خاطر جهش ژنتیکی در ژن ها رخ می دهد اما این ناهنجاری های ژنتیکی غالب مواقع از خانواده به شما ارث نخواهد رسید.

همیشه مشخص نیست که چرا که این جهش ها رخ می دهد.ممکن است به صورت ژنتیکی مستعد بروز سرطان خون باشید اما سبک زندگی غلط مثل کشیدن سیگار نیز می تواند ریسک بروز این بیماری را تشدید کند.

دیگر فاکتورهای محیطی مثل قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی خاص و پرتوها نیز می تواند نقش مهمی در ناهنجاری های DNA و در نهایت بروز سرطان خون داشته باشند

سرطان خون ارثی است

چه فرقی میان بیماری ژنتیکی و ارثی وجود دارد؟

این دو عبارت را نمی توان به جای هم استفاده کرد اگرچه هر دوی آن ها به بیماری هایی اشاره دارند که به خاطر جهش در ژن ها به وجود می آیند.اجازه بدهید نگاه دقیق تری به این مسئله داشته باشیم!

بیماری ژنتیکی چیست ؟

یک بیماری ژنتیکی همیشه به این معنی نیست که از خانواده تان به شما رسیده! بیماری ژنتیکی به هرگونه عارضه ی پزشکی ای گفته می شود که به خاطر ناهنجاری DNA به وجود آمده، چه ارثی باشد و چه اکتسابی!

جهش های ژنتیکی می توانند در طول زندگی تان و در قالب خطایی در روند تولید سلول رخ دهند! هم چنین می توانند به خاطر عوامل محیطی نیز باشند.

این فاکتورهای محیطی می تواند قرار گیری در معرض پرتوهای شیمیایی و هسته ای نیز باشند ( حتما حادثه ی چرنوبیل را به خاطر می آورید !)

بیماری ارثی چیست ؟

بیماری ارثی نوع خاصی از بیماری ژنتیکی است که ژن های جهش یافته از خانواده به فرد ارث می رسد.ژن های جهش یافته در تخمک و اسپرم های وجود دارند و باعث می گردند که بیماری از والدین به فرزندان منتقل شود.

برخی مثال هایی که می تواند برای بیماری های اثری زد ، شامل موارد زیر است :

• هموفیلی
• کم خونی سلول داسی شکل
• دیستروفی عضلانی

به ندرت اتفاق می افتد که این بیماری ها به ناگهان در شخصی ظاهر شوند که هیچ گونه سابقه خانوادگی ابتلا به آن ها را نداشته است

چندین نوع سرطان ارثی هم وجود دارند.به عنوان مثال سرطان پستان، تخمدان ، کولورکتال و البته سرطان پروستات فاکتورهای ارثی دارند که ممکن است خانواده ها را در معرض ابتلا به آن ها قرار دهد.

بیماری ارثی چیست ؟

عوامل موثر در ابتلا به سرطان خون

اختلالات ژنتیکی

ابتلا به اختلالات ژنتیکی خاص می تواند خطر ابتلا به سرطان خون را بیشتر کند. از جمله :

• سندروم کلاینفلتر
• آنمی فانکونی
• سندروم داون
• سندروم Li-Fraumeni
• سندروم بلوم
• آتاکسی -تلانژکتازی
• نوروفیبروماتوز

اختلالات خون

برخی اختلالات خونی خاص می تواند شما در مرعض خطر ابتلا به سرطان خون قرار دهد.از جمله :

• سندرم میلودیسپلاستیک
•  پلی سیتمی ورا

سن افراد

با افزایش سن ، ریسک ابتلا به سرطان خون نیز بیشتر می شود

جنسیت

مردان بیشتر از زنان احتمال دارد که به 4 نوع خاص از سرطان خون ( لوسمی ) مبتلا شوند

نژاد

تحقیقات نشان داده است که گروه های خاصی از افراد ، احتمال بیشتری در بروز سرطان خون دارند.به عنوان مثال ، نژاد اروپایی احتمال بروز سرطان خون بیشتری دارد در حالی که نژاد آسیایی کمتر به این بیماری مبتلا می شوند.

این تفاوت در احتمال بروز بیماری به خاطر ژن های متفاوت می باشد.

سابقه خانوادگی

سرطان خون معمولا به عنوان یک بیماری ارثی در نظر گرفته نمی شود.گرچه اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده تان به این بیماری مبتلا باشد ، ریسک بروز سرطان خون در شما نیز بیشتر می شود.

افرادی که دوقلوهای همسانی دارند که یکی از آن ها در سنین قبل از 12 ماهگی به داشتن بیماری لوسمی لنفوسیتیک تشخیص داده شده اند نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به همان نوع از سرطان خون خواهند بود.

عفونت های کشنده

عفونت های سلول های لنفوسیتیک T شکل و هم چنین ویروس های نوع 1 به عنوان یکی از عوامل ابتلا به سرطان خون در نظر گرفته می شوند.این مسئله عموماً در ژاپن و بنادر کارائیب یافت می شود ( برطبق نظر سازمان سارطان آمریکا)

پیشگیری از سرطان خون

برخی فاکتورهای خطرزا قابل پیشگیری نیستند. حتی افرادی که هیچ گونه عوامل تشدیدی هم ندارند ممکن است به لوسمی مبتلا شوند .

پیشگیری از سرطان خون

به همین خاطر هیچ گونه راه قطعی ای برای پیشگیری از سرطان خون وجود ندارد. با این وجود چند چیز وجود دارد که می توان ریسک ابتلا را کاهش دهد :

• سیگار کشیدن را ترک کنید یا از همان ابتدا مصرف آن را شروع نکنید
• از تماس نزدیک با مواد شیمیایی گرخطر مثل بنزن خودداری کنید
• از قرار گرفتن در معرض پرتوهای هسته ای اجتناب کنید
• ورزش کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشد.

مشاوره ژنتیک سرطان

مترجم و محقق : ندا ناصری

منبع علمی مقاله