آیا سرطان تخمدان ارثی است؟
متاسفانه در دنیای امروز شاهد رشد چشم گیر انواع متفاوتی از سرطان ها در میان جوامع مختلف هستیم. سرطان تخمدان یکی از این سرطان ها است که تعداد زیادی از خانم ها را درگیر نموده است. اکثر افراد تصور می کنند که آزمایش پاپ اسمیر می تواند احتمال ابتلا به سرطان تخمدان ارثی را نشان دهد اما در حقیقت هیچ آزمایش غربالگری معتبری به غیر از آزمایش ژنتیک برای تشخیص سرطان تخمدان وجود ندارد.
اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به سرطان تخمدان ارثی وجود دارد باید هر چه زودتر با پزشک خود مشورت کنید تا آزمایش ژنتیک برای تشخیص سرطان تخمدان را درخواست نماید.
انجام معاینات منظم لگن و مراقبت از دستگاه تناسلی برای تشخیص علائم و نشانه های سرطان تخمدان توصیه می شود.
مهمترین علائم اولیه سرطان تخمدان چیست؟
در اکثر موارد سرطان تخمدان تا زمانی که به مرحله پیشرفته نرسد تشخیص داده نمی شود. در حقیقت از طبق اظهارات جامعه سرطان آمریکا فقط حدود ۲۰ درصد از موارد سرطان تخمدان در مراحل اولیه تشخیص داده می شود زیرا علائم سرطان تخمدان در مراحل ابتدایی بیماری خود را نشان می دهند و ممکن است علائمی مانند بیماری های دستگاه گوارش و معده را داشته باشند.
معمولاً بیمار زمان متوجه علایم و نشانه های خود می شود که بیماری به غیر از تخمدان ها به غدد لنفاوی خارج از شکم، کبد، طحال، مایع اطراف ریه ها، روده ها یا حتی مغز سرایت کرده باشد. ممکن است علائم و نشانه های تومورهای تخمدان با بیماری غیر سرطانی که اهمیت کمتری دارد اشتباه گرفته شود.
اگر شما برخی از این نشانه ها را بیش از چند هفته احساس کردید یا متوجه هر گونه مشکلی در سلامت تخمدان خود شدید حتماً با پزشک تان مشورت کنید. برخی از علائم و نشانه های شایع سرطان تخمدان به شرح زیر می باشند:
- نفخ شکم، سوء هاضمه یا استفراغ
- کاهش اشتها یا احساس سیری زود هنگام
- احساس فشار در ناحیه لگن یا قسمت پایین کمر
- نیاز به دفع مکرر یا فوری ادرار
- یبوست
- تغییر در عملکرد روده
- بزرگ شدن شکم
- خستگی یا نداشتن انرژی
- تغییر در دوره های قاعدگی
مراجعه به پزشک برای تشخیص سرطان تخمدان
اگر شما علائم و نشانه های بالا را دارید و در خانواده شما سابقه ابتلا به سرطان تخمدان ارثی وجود دارد بهتر است برای انجام آزمایشات غربالگری به پزشک مراجعه کنید. معمولاً پزشک برای تشخیص سرطان تخمدان در ابتدا از شما درباره علائم و نشانه هایی که دارید سوال می پرسد سپس به انجام معاینه جسمانی می پردازد.
در مرحله بعدی پزشک درخواست انجام اسکن اولتراسوند را می دهد تا به کمک امواج صدا تصاویری را از اعضای داخلی بدن از قبیل تخمدان ها، رحم و سرویکس به دست بیاورد. پزشک از اسکن ام آر آی به عنوان بخشی از فرایند تشخیص استفاده می کند تا تصاویر دقیق تری را به دست بیاورد.
در مرحله آخر انجام نمونه برداری از تخمدان ها درخواست می شود تا نمونه بافت تهیه شده در آزمایشگاه بررسی شود و سرطانی بودن سلول ها و مرحله بیماری مشخص گردد.
راز پیشگیری از سرطان تخمدان ارثی چیست؟
بیش از یک پنجم از تومورهای تخمدان ارثی هستند و در حدود ۶۵ تا ۸۵ درصد از موارد ناهنجاری ژنتیکی در ژن های BRCA1 و BRCA2 مشاهده می شود. شناسایی هرگونه جهش در ژن ها یک گام بسیار مهم در تشخیص به موقع و درمان سرطان تخمدان ارثی است.
سندروم لیچ یکی از بیماری های ژنتیکی است که می تواند ریسک ابتلا به سرطان تخمدان ارثی و همچنین سرطان دستگاه گوارش را مطرح نماید. زنانی که دچار این اختلال هستند تا ۱۲ درصد بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به سرطان تخمدان قرار می گیرند.
در خانواده هایی که ریسک ابتلا به سرطان تخمدان ارثی وجود دارد اما هیچ گونه جهش ژنتیکی خاصی در آنها یافت نشده است دلیل اصلی ابتلا به سرطان تخمدان ارثی ناشناخته باقی می ماند. جهش در ژن های BRCA1 و BRCA2 می تواند از پدر یا مادر به فرزندان آنها منتقل شود.
جهش در این نوع ژن می تواند ریسک ابتلا به سرطان تخمدان، سرطان سینه، سرطان پانکراس، سرطان پروستات و سایر انواع سرطان ها را مطرح کند. ریسک بروز سرطان تخمدان در میان افرادی که حامل ژن جهش یافته BRCA1 و BRCA2 هستند حدود ۱۰ تا ۱۶ درصد می باشد.
آزمایش ژنتیک و مشاوره ژنتیک بهترین روش برای تشخیص ریسک ابتلا به سرطان تخمدان ارثی به ویژه در خانواده هایی است که شیوع سرطان تخمدان و سرطان سینه در آنها بالا است. اگر شما سه سال پیش تست ژنتیک برای سرطان تخمدان را انجام داده اید زیرا در خانواده شما سابقه ابتلا به سرطان تخمدان وجود دارد بهتر است دوباره تست ژنتیک بدهید تا مجدداً ارزیابی شوید.
خانم هایی که در خانواده آنها افراد مبتلا به سرطان تخمدان، رحم و لوله های فالوپ وجود دارد باید آزمایش ژنتیک بدهند تا پزشک به آنها بگوید آیا در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه ارثی قرار دارند یا خیر.
انجام آزمایش ژنتیک سرطان تخمدان برای چه کسانی توصیه می شود؟
- افرادی که در خانواده آنها سابقه ابتلا به سرطان تخمدان وجود دارد.
- افرادی که قبل از سن ۵۰ سالگی سابقه ابتلا به سرطان سینه را دارند.
- افرادی که در خانواده آنها سابقه ابتلا به سرطان سینه در مردان وجود دارد.
- افرادی که جهش در ژن های BRCA1 و BRCA2 آنها تشخیص داده شده است یا آنکه سندروم لیچ در اعضای خانواده آنها وجود دارد.
- افرادی که در خانواده آنها سابقه ابتلا به سرطان سینه قبل از سن ۵۰ سالگی وجود دارد.
- افرادی که سابقه ابتلا به سرطان کولورکتال یا رحم قبل از سن ۵۰ سالگی را دارند
مزایای تست ژنتیک سرطان تخمدان ارثی چیست؟
انجام تست ژنتیک به خود بیمار و پزشک او کمک می کند شانس ابتلا به این اختلال را کاهش دهند و اقدامات لازم را برای جلوگیری از بروز این بیماری ارثی انجام دهند. تست ژنتیک برای اعضای خانواده نیز سودمند است آنها متوجه می شوند که آیا در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان، سرطان سینه و سایر سرطان های مرتبط قرار دارند یا خیر.
در صورتی که پزشک به این نتیجه رسید که ارثی بودن سرطان تخمدان در خانواده شما قطعی است نکات مهمی را در خصوص کاهش ریسک بروز سرطان تخمدان توصیه خواهد کرد. برخی از این نکات به شرح زیر می باشند:
- از سن ۳۵ سالگی، سالی یک یا دو بار برای انجام معاینه لگن به پزشک مراجعه کنید.
- سالی دو بار آزمایش بدهید.
- از اسکن التراسوند برای بررسی وضعیت سلامت تخمدان های خود استفاده کنید.
- مصرف قرص های ضد بارداری می تواند ریسک ابتلا به سرطان تخمدان در خانم هایی که دچار جهش ژنتیکی هستند را کاهش دهد.
- گاهی اوقات پزشک بر داشتن لوله های فالوپ و تخمدان را برای کاهش ریسک ابتلا به سرطان تخمدان ارثی پیشنهاد می کند.
اگر مادر، خواهر یا خاله شما دچار سرطان تخمدان شده است و مسئله ارثی بودن این نوع سرطان باعث نگرانی شما شده است می توانید با مراجعه به مرکز مشاوره ژنتیک ما به نگرانی خود خاتمه بدهید. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مشاوره با متخصص ژنتیک به صفحه ارتباط با ما مراجعه کنید.
مترجم: لیلا عبدالملکی
لینک منبع اول
